۞وَإِن كُنتُمۡ عَلَىٰ سَفَرٖ وَلَمۡ تَجِدُواْ كَاتِبٗا فَرِهَٰنٞ مَّقۡبُوضَةٞۖ فَإِنۡ أَمِنَ بَعۡضُكُم بَعۡضٗا فَلۡيُؤَدِّ ٱلَّذِي ٱؤۡتُمِنَ أَمَٰنَتَهُۥ وَلۡيَتَّقِ ٱللَّهَ رَبَّهُۥۗ وَلَا تَكۡتُمُواْ ٱلشَّهَٰدَةَۚ وَمَن يَكۡتُمۡهَا فَإِنَّهُۥٓ ءَاثِمٞ قَلۡبُهُۥۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ
و اگر در سفر بوديد، و نويسندة را نيافتيد، پس گرويي بگيريد كه آن را قبض كنيد، و اگر به يكديگر اطمينان داشتيد، آنكه امين شمرده شده، امانت را پس بدهد، و از الله كه پروردگارش ميباشد بترسد، و شهادت را پنهان نكنيد، و هركسي كه آن را پنهان كند، پس به يقين كه قلبش گنهكار است، و الله به آنچه ميكنيد دانا است
لِّلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَإِن تُبۡدُواْ مَا فِيٓ أَنفُسِكُمۡ أَوۡ تُخۡفُوهُ يُحَاسِبۡكُم بِهِ ٱللَّهُۖ فَيَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
آنچه كه در آسمانها و آنچه كه در زمين است، از آن الله است، و اگر آنچه را كه در دل داريد، آشكارا كنيد، و يا پنهان بداريد، الله شما را محاسبه ميكند، سپس هر كسي را كه بخواهد ميبخشد، و هر كسي را كه بخواهد عذاب ميكند، و الله بر هر چيزي قادر است.[1]
1- ـ ولى همان طورى كه در حديث نبوى آمده است، الله متعال به لطف و مهربانى خود، آنچه را كه در ذهن مىگذرد، و در دل خطور مىكند، عفو نموده است.
ءَامَنَ ٱلرَّسُولُ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِ مِن رَّبِّهِۦ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَۚ كُلٌّ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَمَلَـٰٓئِكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّن رُّسُلِهِۦۚ وَقَالُواْ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ غُفۡرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيۡكَ ٱلۡمَصِيرُ
پيامبر و مؤمنان به آنچه كه به سوي او [پيامبر] از طرف پروردگارش نازل شده است، ايمان آورده اند، همگي به الله، و به فرشتگانش، و به كتابهايش و به پيامبرانش ايمان آورده اند، بين هيچ يك از پيامبرانش [در ايمان آوردن به آنان] فرق نميگذاريم، و ميگويند: شنيديم و اطاعت كرديم، پروردگارا! آمرزش تو را ميخواهيم، و بازگشت همه به سوي تو است
لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۚ لَهَا مَا كَسَبَتۡ وَعَلَيۡهَا مَا ٱكۡتَسَبَتۡۗ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذۡنَآ إِن نَّسِينَآ أَوۡ أَخۡطَأۡنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تَحۡمِلۡ عَلَيۡنَآ إِصۡرٗا كَمَا حَمَلۡتَهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلۡنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِۦۖ وَٱعۡفُ عَنَّا وَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَآۚ أَنتَ مَوۡلَىٰنَا فَٱنصُرۡنَا عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
الله هيچ كس را جز به اندازة توانش مكلف نميسازد، هركس [كار خوبي] انجام دهد، براي خود انجام داده است، و هركس [كار بدي] بكند، به زيان خود كرده است، پروردگارا! اگر فراموش كرديم و يا خطا كرديم، ما را مؤاخذه مكن، پروردگارا! هيچ بار گراني را بر دوش ما مگذار، به آن گونة كه بر دوش كساني كه پيش از ما بودند، نهاده بودي، پروردگارا! آنچه كه تاب و توان آن را نداريم، بر دوش ما مگذار، [پروردگارا] از ما در گذر، و ما را ببخشاي، و بر ما رحمت آور، مولاي ما تويي، ما را بر گروه كافران پيروز بگردان
الٓمٓ
الف، لام، ميم[1]
1- ـ در ابتداي سورة بقره توضيح داده شده است.
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُ
الله است كه هيچ الهي جز او نيست، زندة پاينده است
نَزَّلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَأَنزَلَ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ
اين كتاب را [قرآن مجيد] به حق بر تو نازل كرد، كه تصديق كنندة [كتابهاي آسمانيي] كه پيش از آن بوده است، و تورات و انجيل را نازل ساخت
مِن قَبۡلُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَأَنزَلَ ٱلۡفُرۡقَانَۗ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
پيش از آن براي هدايت مردم، و فرقان را نازل نمود، به يقين كساني كه به آيات الهي كفر ورزيدند، براي آنها عذاب شديدي است، و الله پيروزمند انتقام گيرنده است
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَخۡفَىٰ عَلَيۡهِ شَيۡءٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ
به يقين كه بر الله هيچ چيزي در زمين و آسمان پوشيده نيست
هُوَ ٱلَّذِي يُصَوِّرُكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡحَامِ كَيۡفَ يَشَآءُۚ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
او آن ذاتي است كه شما را همان گونه كه بخواهد در ارحام شكل و صورت ميدهد، هيچ معبودي جز او وجود ندارد، پيروزمند با حكمت است
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦۖ وَمَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُۗ وَٱلرَّـٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِۦ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ رَبِّنَاۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
او آن ذاتي است كه اين كتاب را بر تو نازل ساخت، كه بعضي از آن، آيات محكمات [صريح و واضح] كه آنها اساس كتاب هستند، و [آيات] ديگر آن متشابهات [داراي معاني محتمل] مى باشند، كساني كه در دلهاي شان انحراف و شك و ترديد وجود دارد، در پي متشابهات ميگردند، تا فتنه انگيزي كرده و آنها را تأويل نمايند، حال آنكه تأويل آنها را جز الله كس ديگري نميداند، و علمای متبحر ميگويند: ما به آن ايمان آورده ايم، همگي [چه محكم و چه متشابه] از طرف پروردگار ما است، و جز خردمندان پند نميپذيرند
رَبَّنَا لَا تُزِغۡ قُلُوبَنَا بَعۡدَ إِذۡ هَدَيۡتَنَا وَهَبۡ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةًۚ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡوَهَّابُ
[اين علماي متبحر ميگويند]: پروردگارا! بعد از اينكه ما را هدايت كردي، دلهاي ما را منحرف مگردان، و از نزد خود براي ما رحمتي ارزاني بدار، كه به يقين تو خودت بخشندة هستي
رَبَّنَآ إِنَّكَ جَامِعُ ٱلنَّاسِ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ
پروردگارا! تو جمع كنندة مردم در روزي هستي كه [در آمدن آن] شكي نيست، به درستي كه الله وعدة خود را خلاف نميكند
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۖ وَأُوْلَـٰٓئِكَ هُمۡ وَقُودُ ٱلنَّارِ
به يقين كساني كه كافر شدند، اموال و اولاد شان آنها را از عذاب الله بازنميدارد، و [همين كافران] آتشگيرة دوزخ هستند
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡۗ وَٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
[مَثَل آنان] مانند شيوة فرعونيان، و كساني است كه پيش از آنان بودند، آيات ما را تكذيب كردند، و الله آنان را به سبب گناهان شان مؤاخذه نمود، و الله تعالى شديد العقاب است
قُل لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ سَتُغۡلَبُونَ وَتُحۡشَرُونَ إِلَىٰ جَهَنَّمَۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمِهَادُ
[اي پيامبر] براي كساني كه كافر شدند بگو: به زودي مغلوب خواهيد شد، و سپس [در روز قيامت] به سوي جهنم حشر ميشويد، [و دوزخ] جايگاه بدي است
قَدۡ كَانَ لَكُمۡ ءَايَةٞ فِي فِئَتَيۡنِ ٱلۡتَقَتَاۖ فِئَةٞ تُقَٰتِلُ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَأُخۡرَىٰ كَافِرَةٞ يَرَوۡنَهُم مِّثۡلَيۡهِمۡ رَأۡيَ ٱلۡعَيۡنِۚ وَٱللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصۡرِهِۦ مَن يَشَآءُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبۡرَةٗ لِّأُوْلِي ٱلۡأَبۡصَٰرِ
به يقين در دو گروهي كه [روز بدر] روبروي يكديگر قرار گرفتند[1]، براي شما دليلي [بر قدرت الله] است، گروهي در راه الله نبرد ميكردند، و گروه ديگري كافر بودند، آنان را به چشم خود دو چندان ميديدند و الله به نصرت دادن خويش هر كه را بخواهد تأييد ميكند، به راستي در اين واقعه براي اهل دانش عبرتي است
1- ـ يكى گروه مسلمانان و ديگرى گروه مشركان بودند.
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ ٱلشَّهَوَٰتِ مِنَ ٱلنِّسَآءِ وَٱلۡبَنِينَ وَٱلۡقَنَٰطِيرِ ٱلۡمُقَنطَرَةِ مِنَ ٱلذَّهَبِ وَٱلۡفِضَّةِ وَٱلۡخَيۡلِ ٱلۡمُسَوَّمَةِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ وَٱلۡحَرۡثِۗ ذَٰلِكَ مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلۡمَـَٔابِ
رغبت و تمايل به شهوات، و دوست داشتن زنان، و پسران، و اموال بسيار زياد از طلا و نقره، و اسپان نشان كرده، و چهار پايان، و كشت و زراعت براي مردم زينت داده شده است، اينها متاع زندگي اين دنيا است، و سر انجام نيكيها نزد الله است
۞قُلۡ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيۡرٖ مِّن ذَٰلِكُمۡۖ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ عِندَ رَبِّهِمۡ جَنَّـٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَأَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞ وَرِضۡوَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
[اي پيامبر!] بگو: آيا شما را از چيزي آگاه كنم كه از اينها بهتر باشد؟ براي كساني كه پرهيزگاري پيشه كنند، در نزد پروردگار شان جنتهايي است كه از پايين آنها جويها روان است، و در آنجا به طور هميشه ميمانند، [و براي شان] همسران پاكيزهاي است، و رضاي الله متعال است، و الله تعالى بر بندگان بينا است
ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَآ إِنَّنَآ ءَامَنَّا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ
[پرهيزگاران] كساني اند كه ميگويند: پرورگارا، ما ايمان آورديم، پس گناهان ما را براي ما بيامرز، و ما را از عذاب دوزخ حفظ كن
ٱلصَّـٰبِرِينَ وَٱلصَّـٰدِقِينَ وَٱلۡقَٰنِتِينَ وَٱلۡمُنفِقِينَ وَٱلۡمُسۡتَغۡفِرِينَ بِٱلۡأَسۡحَارِ
[اينها] صابران، و راستگويان، و فروتنان، و انفاق كنندگان، و استغفار كنندگان در سحر گاهان هستند
شَهِدَ ٱللَّهُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَٱلۡمَلَـٰٓئِكَةُ وَأُوْلُواْ ٱلۡعِلۡمِ قَآئِمَۢا بِٱلۡقِسۡطِۚ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
الهى كه قائم به عدالت مي باشد شهادت داده است كه معبودي جز او نيست، و فرشتگان، و اهل علم شهادت ميدهند كه معبودي جز او كه پيروزمند با حكمت است، وجود ندارد
إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُۗ وَمَا ٱخۡتَلَفَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
به يقين دين [راستين و حقيقي] در نزد الله اسلام است، و اهل كتاب اختلاف نكردند، مگر بعد از آنكه علم براي شان حاصل شد، [و اين اختلاف] از روي حسادت در بين شان بود، و كسي كه به آيات الله كافر شود، پس [بداند] كه الله سريع الحساب است
فَإِنۡ حَآجُّوكَ فَقُلۡ أَسۡلَمۡتُ وَجۡهِيَ لِلَّهِ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِۗ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡأُمِّيِّـۧنَ ءَأَسۡلَمۡتُمۡۚ فَإِنۡ أَسۡلَمُواْ فَقَدِ ٱهۡتَدَواْۖ وَّإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
[اي پيامبر] اگر با تو مجادله كردند، بگو: من، و آنهايی كه از من متابعت كرده اند، خود را تسليم الله نموده ايم، و به اهل كتاب و به مردم اُمِّي بگو كه آيا مسلمان شده ايد؟ اگر مسلمان شدند، به يقين هدايت شده اند، و اگر سرپيچي كردند، بر تو تبليغ است و بس، و الله به [حال] بندگان بينا است
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَيَقۡتُلُونَ ٱلَّذِينَ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡقِسۡطِ مِنَ ٱلنَّاسِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
به يقين كساني كه به آيات الله كفر ورزيده، و پيامبران و كساني از مردمان را كه به عدالت امر ميكنند، به غير حق ميكشند، به عذاب دردناكي مژده بده
أُوْلَـٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمَا لَهُم مِّن نَّـٰصِرِينَ
آنها كساني اند كه اعمال شان در دنيا و آخرت به هدر رفته است، و براي آنها هيچ ياري دهندة نيست
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ كِتَٰبِ ٱللَّهِ لِيَحۡكُمَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ وَهُم مُّعۡرِضُونَ
[اي پيامبر] آيا كساني كه بهرة از كتاب براي آنها داده شده است نديدي كه چون از آنها دعوت ميشود كه كتاب الله در بين آنها حُكم كند، گروهي از آنان اعراض كنان برميگردند
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا ٱلنَّارُ إِلَّآ أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖۖ وَغَرَّهُمۡ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
و اين به خاطر آن است كه گفتند: آتش [دوزخ] جز چند روز معدودي به ما نميرسد، افتراهايي را كه ميكردند، آنها را در دين شان مغرور گردانيد
فَكَيۡفَ إِذَا جَمَعۡنَٰهُمۡ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِ وَوُفِّيَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
پس در آن روز كه آنان را جمع ميكنيم، چگونه حالي خواهند داشت؟ و در آن روز به هركس پاداش عملش به طور كامل داده ميشود، و بر آنان ستم نميشود
قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِكَ ٱلۡمُلۡكِ تُؤۡتِي ٱلۡمُلۡكَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ ٱلۡمُلۡكَ مِمَّن تَشَآءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَآءُۖ بِيَدِكَ ٱلۡخَيۡرُۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
[اى پيامبر!] بگو، بار الها! مالك مُلك تو هستي، مُلك را به هر كس كه بخواهي ميدهي، و از هركس كه بخواهي ميستاني، به هر كس كه بخواهي عزت ميدهي، و هركس را كه بخواهي ذليل ميسازي، نيكي همه به دست تو است، به يقين تو بر هر چيزي توانا هستي