وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ إِنَّكُمۡ ظَلَمۡتُمۡ أَنفُسَكُم بِٱتِّخَاذِكُمُ ٱلۡعِجۡلَ فَتُوبُوٓاْ إِلَىٰ بَارِئِكُمۡ فَٱقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ عِندَ بَارِئِكُمۡ فَتَابَ عَلَيۡكُمۡۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ

و زماني را به ياد آوريد كه موسي براي قوم خود گفت: اي قوم من! شما به سبب گوساله پرستي بر خود ستم كرده ‌ايد، پس [گوساله پرستي را بگذاريد و] به سوي آفريدگار خويش باز گرديد و توبه كنيد، [بدين گونه كه يكديگر] خود را بكشيد، كه اين كار در نزد آفريدگار شما براي تان بهتر است، پس او توبة شما را پذيرفت، زيرا كه او توبه پذير مهربان است

وَإِذۡ قُلۡتُمۡ يَٰمُوسَىٰ لَن نُّؤۡمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى ٱللَّهَ جَهۡرَةٗ فَأَخَذَتۡكُمُ ٱلصَّـٰعِقَةُ وَأَنتُمۡ تَنظُرُونَ

و [اي بني اسرائيل!] زماني را به ياد آوريد كه گفتيد: اي موسي! تا پروردگار را به طورآشكارا نبينيم به تو ايمان نمي‌آوريم، و در حالي كه نظاره‌گر بوديد، صاعقة [آسماني] شما را فراگرفت

ثُمَّ بَعَثۡنَٰكُم مِّنۢ بَعۡدِ مَوۡتِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

و بعد از آن شما را پس از مردن تان زنده كرديم، تا كه شكرگزاري كنيد

وَظَلَّلۡنَا عَلَيۡكُمُ ٱلۡغَمَامَ وَأَنزَلۡنَا عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰۖ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

و ابر را بر شما سايبان قرار داديم، ترنجبين و سَلْوَي را [بودانه و يا بلدرچين] بر شما نازل كرديم، [و گفتيم] از نعمتهاي پاكيزة كه به شما روزي داده ‌ايم بخوريد، [ولي شما كفران نعمت كرديد] آنها به [اين كفران نعمت] بر ما ستم نكردند، بلكه به خود ستم مي‌كردند

وَإِذۡ قُلۡنَا ٱدۡخُلُواْ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةَ فَكُلُواْ مِنۡهَا حَيۡثُ شِئۡتُمۡ رَغَدٗا وَٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا وَقُولُواْ حِطَّةٞ نَّغۡفِرۡ لَكُمۡ خَطَٰيَٰكُمۡۚ وَسَنَزِيدُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

و [اي بني اسرائيل!] آن زماني را به ياد آوريد كه گفتيم: به اين شهر [كه بيت المقدس] داخل شويد، و از هر جايي كه مي‌خواهيد [از نعمتهاي آن] به فراواني بخوريد، و سجده كنان [به حالت فروتني] به دروازة آن شهر درآييد، و بگوييد: گناهان ما را بيامرز، و [بعد از طلب آمرزش] ما خطاهاي شما را براي تان مي‌آمرزيم، و به نيكوكاران پاداش بيشتري مي‌دهيم

فَبَدَّلَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ قَوۡلًا غَيۡرَ ٱلَّذِي قِيلَ لَهُمۡ فَأَنزَلۡنَا عَلَى ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ رِجۡزٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ

سپس آن ستمگران سخني را كه براي آنها گفته شده بود، تغيير دادند، [سخن ناشايستي گفتند]، و ما هم بر ستمگران به كيفر اين نافرمانى شان، عذابي را از آسمان نازل كرديم

۞وَإِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ فَقُلۡنَا ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنفَجَرَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۖ كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ مِن رِّزۡقِ ٱللَّهِ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ

و زماني را به ياد آوريد كه موسي براي قوم خود طلب آب كرد، پس گفتيم كه به عصاي خود بر سنگ بزن، ناگاه از آن سنگ، دوازده چشمة آب جوشيد، و هر گروهي آبشخور خود را شناخت، [و به آنها گفتيم] از رزق و روزي الهي بخوريد و بياشاميد، و در روي زمين فسادكارانه تبهكاري نكنيد

وَإِذۡ قُلۡتُمۡ يَٰمُوسَىٰ لَن نَّصۡبِرَ عَلَىٰ طَعَامٖ وَٰحِدٖ فَٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُخۡرِجۡ لَنَا مِمَّا تُنۢبِتُ ٱلۡأَرۡضُ مِنۢ بَقۡلِهَا وَقِثَّآئِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَاۖ قَالَ أَتَسۡتَبۡدِلُونَ ٱلَّذِي هُوَ أَدۡنَىٰ بِٱلَّذِي هُوَ خَيۡرٌۚ ٱهۡبِطُواْ مِصۡرٗا فَإِنَّ لَكُم مَّا سَأَلۡتُمۡۗ وَضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلذِّلَّةُ وَٱلۡمَسۡكَنَةُ وَبَآءُو بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَانُواْ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ

و [اي بني اسرائيل!] آن زماني را به ياد آوريد كه گفتيد: اي موسي، ما هرگز بر يك طعام [من و سلوي] صبر نمي‌كنيم، پس از پروردگارت بخواه تا از آنچه كه از زمين مي‌رويد، از سبزي آن، و خيار آن، و سير [يا گندم] آن، و عدس آن، و پياز آن براي ما بروياند [موسي] گفت آيا چيز خرابتر را [كه سير و پياز باشد] به چيز خوبتر [كه من و سلوي باشد] عوض مي‌كنيد، به شهري برويد كه آنچه خواسته‌ ايد، در آنجا وجود دارد [نه در اين دشت و صحرا]، و مهر ذلت و بيچارگي بر آنها زده شد، و به غضب الله گرفتار شدند، زيرا [اين قوم ناسپاس] به آيات الله كفر مي‌ورزيدند، و پيامبران را به ناحق مي‌كشتند، اين به خاطر آن بود كه نافرماني نموده، و تجاوز مي‌كردند

إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلنَّصَٰرَىٰ وَٱلصَّـٰبِـِٔينَ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ

به يقين كساني كه ايمان آورده اند، و كساني كه يهودي شدند، و نصاري، و صابئان، كساني كه به الله و روز قيامت ايمان آورده و اعمال نيكي انجام داده باشند، مزد آنان در نزد پروردگار شان است، و ترسي بر آنان نيست، و اندوهگين نمي‌شوند

وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَكُمۡ وَرَفَعۡنَا فَوۡقَكُمُ ٱلطُّورَ خُذُواْ مَآ ءَاتَيۡنَٰكُم بِقُوَّةٖ وَٱذۡكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ

[اي بني اسرائيل!] آن زماني را به ياد آوريد كه از شما پيمان گرفتيم، و كوه طور را بالاي شما بر افراشتيم، [و گفتيم] آنچه را كه براي شما داده ايم [تورات] به جديت بگيريد، و آنچه را كه در آن وجود دارد، به خاطر بسپاريد [و به آن عمل نماييد]، تا آنكه پرهيزگار شويد

ثُمَّ تَوَلَّيۡتُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَۖ فَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ لَكُنتُم مِّنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ

[ولي] شما بعد از اين، روگردان شديد، و اگر فضل و رحمت الله بر شما نمي‌بود، هرآينه از زيانكاران مي‌بوديد

وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلَّذِينَ ٱعۡتَدَوۡاْ مِنكُمۡ فِي ٱلسَّبۡتِ فَقُلۡنَا لَهُمۡ كُونُواْ قِرَدَةً خَٰسِـِٔينَ

و به تحقيق كساني را كه از شما در روز شنبه تجاوز كردند، شناختيد، و به آنان گفتيم: بوزينگان رانده شدة باشيد

فَجَعَلۡنَٰهَا نَكَٰلٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهَا وَمَا خَلۡفَهَا وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ

و آن را براي مردم آن زمان، و آيندگان درس عبرتي، و براي پرهيزگاران پند و اندرزي قرار داديم

وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦٓ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تَذۡبَحُواْ بَقَرَةٗۖ قَالُوٓاْ أَتَتَّخِذُنَا هُزُوٗاۖ قَالَ أَعُوذُ بِٱللَّهِ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ

آن زماني را به ياد آوريد كه موسي به قوم خود گفت: پروردگار به شما امر مي‌كند كه [جهت شناختن قاتل] گاوي را ذبح كنيد، قوم او گفتند: آيا ما را مسخره مي‌كني؟ [موسي] گفت: از اينكه از جاهلان باشم، به الله پناه مي‌برم

قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَۚ قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ لَّا فَارِضٞ وَلَا بِكۡرٌ عَوَانُۢ بَيۡنَ ذَٰلِكَۖ فَٱفۡعَلُواْ مَا تُؤۡمَرُونَ

آنان گفتند: از پروردگارت بخواه كه [صفت و نشاني] آن گاو را براي ما بيان كند، [موسي] گفت: [الله متعال] مي‌فرمايد كه: آن گاو، ماده گاوي است كه نه پير است و نه جوان، بلكه حالتي دارد ميان اين دو [سِن]، اكنون آنچه كه به آن امر شده‌ ايد انجام دهيد

قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا لَوۡنُهَاۚ قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ صَفۡرَآءُ فَاقِعٞ لَّوۡنُهَا تَسُرُّ ٱلنَّـٰظِرِينَ

گفتند از پروردگار خود بخواه كه رنگ گاو را براي ما بيان نمايد، [موسي] گفت: او [پروردگار] مي‌فرمايد: اين گاو زرد پُر رنگي است، كه رنگ آن بينندگان را خوش مي‌سازد

قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَ إِنَّ ٱلۡبَقَرَ تَشَٰبَهَ عَلَيۡنَا وَإِنَّآ إِن شَآءَ ٱللَّهُ لَمُهۡتَدُونَ

گفتند: از پروردگارت بخواه تا چگونگي گاو را براي ما بيان دارد؛ زيرا گاو بر ما مشتبه شده است، و ما إن شاء الله هدايت مي‌شويم

قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ لَّا ذَلُولٞ تُثِيرُ ٱلۡأَرۡضَ وَلَا تَسۡقِي ٱلۡحَرۡثَ مُسَلَّمَةٞ لَّا شِيَةَ فِيهَاۚ قَالُواْ ٱلۡـَٰٔنَ جِئۡتَ بِٱلۡحَقِّۚ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُواْ يَفۡعَلُونَ

[موسي] گفت: او مي‌فرمايد: آن گاوي است كه هنوز به كار گرفته نشده است، و رام نگرديده است، تا بتواند زمين را شيار كند، ونه هم زراعت را آبياري مي‌كند، از هر عيبي پاك بوده و هيچ لكة در آن نيست، گفتند: اينك حقيقت را بيان نمودي، و همان بود كه آن گاو را ذبح كردند، هرچند چيزي نمانده بود كه آن كار را انجام ندهند

وَإِذۡ قَتَلۡتُمۡ نَفۡسٗا فَٱدَّـٰرَٰٔتُمۡ فِيهَاۖ وَٱللَّهُ مُخۡرِجٞ مَّا كُنتُمۡ تَكۡتُمُونَ

و [اي بني اسرائيل!] زماني را به ياد آوريد كه كسي را كشتيد، و در بارة وي به نزاع برخاستيد، و الله آشكار كنندة چيزي است كه آن را پنهان مي‌كرديد

فَقُلۡنَا ٱضۡرِبُوهُ بِبَعۡضِهَاۚ كَذَٰلِكَ يُحۡيِ ٱللَّهُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَيُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ

آنگاه گفتيم قسمتي از گاو را به بدن آن [مقتول] بزنيد، الله تعالى به همين گونه مردگان را زنده مي‌كند، و دلائل [قدرت] خود را براي شما نشان مي‌دهد، تا باشد كه انديشه كنيد

ثُمَّ قَسَتۡ قُلُوبُكُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ كَٱلۡحِجَارَةِ أَوۡ أَشَدُّ قَسۡوَةٗۚ وَإِنَّ مِنَ ٱلۡحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنۡهُ ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ وَإِنَّ مِنۡهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخۡرُجُ مِنۡهُ ٱلۡمَآءُۚ وَإِنَّ مِنۡهَا لَمَا يَهۡبِطُ مِنۡ خَشۡيَةِ ٱللَّهِۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ

بعد از اين واقعه، دلهاي شما مانند سنگ سخت شد، بلكه سخت تر [از سنگ]، زيرا از بعضي سنگها جويها جاري مي‌شود، و بعضي از سنگها مي‌شكافد، واز آن آب بيرون مي‌شود، و بعضي از سنگها از ترس الله فرو مي‌ريزد، و الله متعال از آنچه مي‌كنيد غافل نيست

۞أَفَتَطۡمَعُونَ أَن يُؤۡمِنُواْ لَكُمۡ وَقَدۡ كَانَ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ يَسۡمَعُونَ كَلَٰمَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُۥ مِنۢ بَعۡدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ

[اي مسلمانان!] آيا طمع داريد كه [مردم يهود] سخنان شما را تصديق نموده و [به دين شما ايمان بياورند]، در حالي كه گروهي از آنان سخن الله را مي‌شنيدند، و بعد از فهميدن كامل آن، در حالي كه علم داشتند، آن را تحريف مي‌كردند

وَإِذَا لَقُواْ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَا بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ قَالُوٓاْ أَتُحَدِّثُونَهُم بِمَا فَتَحَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمۡ لِيُحَآجُّوكُم بِهِۦ عِندَ رَبِّكُمۡۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

و چون باكساني كه ايمان آورده اند، روبرو مي‌شدند، مي‌گفتند: ايمان آورده ‌ايم، و لي وقتي كه با يكديگر خود به خلوت مي‌نشستند، مي‌گفتند: آيا آنچه را الله براي شما بيان كرده است، براي آنان بازگو مي‌كنيد، تا [در قيامت] در پيشگاه پروردگار تان به آن سخنان بر شما اتمام حجت كنند، مگر نمي‌انديشيد

أَوَلَا يَعۡلَمُونَ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَ

آيا [اين مردم يهود] نمي‌دانند كه الله آنچه را كه پنهان نموده و آنچه را كه آشكارا مي‌كنند، مي‌داند

وَمِنۡهُمۡ أُمِّيُّونَ لَا يَعۡلَمُونَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّآ أَمَانِيَّ وَإِنۡ هُمۡ إِلَّا يَظُنُّونَ

و بعضي از ايشان [يهود] بيسواداني هستند كه كتاب [الله] را [تورات] جز آرزوها و خيالات چيز ديگري نمي‌دانند، و جز اين نيست كه آنها گمان مي‌برند

فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ يَكۡتُبُونَ ٱلۡكِتَٰبَ بِأَيۡدِيهِمۡ ثُمَّ يَقُولُونَ هَٰذَا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ لِيَشۡتَرُواْ بِهِۦ ثَمَنٗا قَلِيلٗاۖ فَوَيۡلٞ لَّهُم مِّمَّا كَتَبَتۡ أَيۡدِيهِمۡ وَوَيۡلٞ لَّهُم مِّمَّا يَكۡسِبُونَ

پس واي بر حال كساني كه كتاب را با دست خود مي‌نويسند، و سپس مي‌گويند: اين [كتاب] از نزد الله است، تا آن را به قيمت ناچيزي بفروشند، پس واي بر آنها از آنچه كه دستهاي شان نوشته، و واي بر آنها از آنچه كه [به اين طريق] به دست مي‌آورند

وَقَالُواْ لَن تَمَسَّنَا ٱلنَّارُ إِلَّآ أَيَّامٗا مَّعۡدُودَةٗۚ قُلۡ أَتَّخَذۡتُمۡ عِندَ ٱللَّهِ عَهۡدٗا فَلَن يُخۡلِفَ ٱللَّهُ عَهۡدَهُۥٓۖ أَمۡ تَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ

و [يهوديان] گفتند كه هرگز [در قيامت] آتش [دوزخ] جز چند روز معدودي به ما نمي‌رسد، بگو! آيا از طرف الله پيماني گرفته ايد؟ كه [اگر چنين باشد] الله هرگز از پيمانش عدول نمي‌كند، و يا چيزي را به الله نسبت مي‌دهيد كه نمي‌دانيد

بَلَىٰۚ مَن كَسَبَ سَيِّئَةٗ وَأَحَٰطَتۡ بِهِۦ خَطِيٓـَٔتُهُۥ فَأُوْلَـٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ

آري، هركس كه مرتكب گناه شود، و گناهانش [سراسر وجودش] را احاطه نمايند، چنين كساني از اهل دوزخ بوده، [و] جاودانه در آن مي‌مانند

وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ أُوْلَـٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ

و كساني كه ايمان آورده و كارهاي نيكي انجام داده اند، آنان اهل بهشت بوده، و جاودانه در آن مي‌مانند

وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَـٰٓءِيلَ لَا تَعۡبُدُونَ إِلَّا ٱللَّهَ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَانٗا وَذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسۡنٗا وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنكُمۡ وَأَنتُم مُّعۡرِضُونَ

و به ياد آوريد آن زماني را كه از بني اسرائيل پيمان گرفتيم، كه جز الله يگانه كسى ديگري را نپرستيد، و به پدر و مادر، و نزديكان و يتيمان و بينوايان احسان كنيد، و با مردم به زبان خوش سخن بگوييد، و نماز را برپا داشته و زكات را اداء نماييد، بعد از اين [عهد و پيمان] جز عدة كمي از شما، [ديگران] سرپيچي كرديد، و [از عمل كردن به اين سفارشات الهي] روي گردان شديد