وَإِذَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِهِۦٓ إِنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّنَآ إِنَّا كُنَّا مِن قَبۡلِهِۦ مُسۡلِمِينَ

و چون [قرآن] بر آنان تلاوت گردد، مي‌گويند: به آن ايمان آورده ايم، به يقين آن حق بوده [و] از طرف پروردگار ما است، و همانا ما پيش از [نزول] آن مسلمان بوده ايم.[1]

أُوْلَـٰٓئِكَ يُؤۡتَوۡنَ أَجۡرَهُم مَّرَّتَيۡنِ بِمَا صَبَرُواْ وَيَدۡرَءُونَ بِٱلۡحَسَنَةِ ٱلسَّيِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ

اينها كساني اند كه به سبب صبري كه كرده اند، دو بار مزد داده مي‌شوند، و اينها با نيكي بدي را از بين مي‌برند، و از آنچه كه به ايشان روزي داده ايم، انفاق مي‌كنند

وَإِذَا سَمِعُواْ ٱللَّغۡوَ أَعۡرَضُواْ عَنۡهُ وَقَالُواْ لَنَآ أَعۡمَٰلُنَا وَلَكُمۡ أَعۡمَٰلُكُمۡ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡ لَا نَبۡتَغِي ٱلۡجَٰهِلِينَ

و چون سخن بيهودة را بشنوند، از آن اعراض نموده و مي‌گويند: اعمال ما مربوط به خود ما، و اعمال شما مربوط به خود شما است، ما خواستار جاهلان نمي‌باشيم

إِنَّكَ لَا تَهۡدِي مَنۡ أَحۡبَبۡتَ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ

[اي پيامبر!] به يقين كسي را كه تو دوست بداري، هدايت كرده نمي‌تواني، ولي الله كسي را كه بخواهد هدايت مي‌كند، و او به هدايت شدگان داناتر است

وَقَالُوٓاْ إِن نَّتَّبِعِ ٱلۡهُدَىٰ مَعَكَ نُتَخَطَّفۡ مِنۡ أَرۡضِنَآۚ أَوَلَمۡ نُمَكِّن لَّهُمۡ حَرَمًا ءَامِنٗا يُجۡبَىٰٓ إِلَيۡهِ ثَمَرَٰتُ كُلِّ شَيۡءٖ رِّزۡقٗا مِّن لَّدُنَّا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

و [مشركان] گفتند: اگر همراه تو از راه هدايت پيروي كنيم، از سرزمين خود ربوده مي‌شويم، آيا آنان را در حرم امني جايگزين نساختيم؟ كه انواع ميوه‌هايي را كه روزي شان كرده ايم، به اينجا آورده مي‌شود، و ليكن اكثر آنها نمي‌دانند

وَكَمۡ أَهۡلَكۡنَا مِن قَرۡيَةِۭ بَطِرَتۡ مَعِيشَتَهَاۖ فَتِلۡكَ مَسَٰكِنُهُمۡ لَمۡ تُسۡكَن مِّنۢ بَعۡدِهِمۡ إِلَّا قَلِيلٗاۖ وَكُنَّا نَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثِينَ

و چه بسيار [مردم] شهرهايي را كه از فزوني نعمت مست و مغرور شده بودند هلاك ساختيم، و اين خانه هاي آنها است كه بعد از آنها جز اندك مدتي مورد سكونت قرار نگرفت، و ما وارث آنها بوديم

وَمَا كَانَ رَبُّكَ مُهۡلِكَ ٱلۡقُرَىٰ حَتَّىٰ يَبۡعَثَ فِيٓ أُمِّهَا رَسُولٗا يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِنَاۚ وَمَا كُنَّا مُهۡلِكِي ٱلۡقُرَىٰٓ إِلَّا وَأَهۡلُهَا ظَٰلِمُونَ

و پروردگار تو هيچگاه هلاك كنندة قريه‌ها [و شهرها] نيست، مگر وقتي كه در مركز آنها پيامبري بفرستد، تا آيات ما را بر آنها بخواند، و ما هيچگاه هلاك كنندة قريه ها [وشهر ها] نبوديم، مگر آنكه اهالي آنها ستمكار بودند

وَمَآ أُوتِيتُم مِّن شَيۡءٖ فَمَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتُهَاۚ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ وَأَبۡقَىٰٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

و آنچه براي شما داده شده است، متاع زندگي دنيا و زينت آن است، و آنچه در نزد الله است، بهتر و پاينده تر است، آيا نمي‌انديشيد

أَفَمَن وَعَدۡنَٰهُ وَعۡدًا حَسَنٗا فَهُوَ لَٰقِيهِ كَمَن مَّتَّعۡنَٰهُ مَتَٰعَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا ثُمَّ هُوَ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مِنَ ٱلۡمُحۡضَرِينَ

آيا كسي كه به او وعدة نيكي داده ايم، و او به آن [وعده] خواهد رسيد، مانند كسي است كه او را از متاع زندگي دنيا بهره‌مند ساخته ايم؟ سپس [اين شخص] در روز قيامت از جملة حاضر شدگان [براي بازخواست] خواهد بود

وَيَوۡمَ يُنَادِيهِمۡ فَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تَزۡعُمُونَ

و روزي [مي‌رسد] كه [الله] آنان را نداء مي‌دهد و مي‌فرمايد: شريكاني را كه برايم مي‌پنداشتيد، كجا هستند

قَالَ ٱلَّذِينَ حَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلُ رَبَّنَا هَـٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَغۡوَيۡنَآ أَغۡوَيۡنَٰهُمۡ كَمَا غَوَيۡنَاۖ تَبَرَّأۡنَآ إِلَيۡكَۖ مَا كَانُوٓاْ إِيَّانَا يَعۡبُدُونَ

كساني كه فرمان عذاب بر آنان واجب گرديده است، [كه رهبران گمراهان باشند] مي‌گويند: پروردگارا! اينها همان كساني هستند كه آنها را گمراه كرده بوديم، همان گونه كه خود ما گمراه شده بوديم، ما از اينان در حضور توبيزاري مي‌جوييم، آنان [در حقيقت] ما را نمي‌پرستيدند

وَقِيلَ ٱدۡعُواْ شُرَكَآءَكُمۡ فَدَعَوۡهُمۡ فَلَمۡ يَسۡتَجِيبُواْ لَهُمۡ وَرَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَۚ لَوۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ يَهۡتَدُونَ

و [به مشركان] گفته مي‌شود: شريكان خود را [به ياري] بخوانيد، و آنان را فرا مي‌خوانند، اما جوابي به آنها نمي‌دهند، و چون عذاب را مي‌بينند، [مي گويند] ايكاش هدايت مي‌شدند

وَيَوۡمَ يُنَادِيهِمۡ فَيَقُولُ مَاذَآ أَجَبۡتُمُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ

و روزي كه [الله] آنها را نداء مي‌دهد، و مي‌فرمايد: به پيامبران چه پاسخي داديد

فَعَمِيَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَنۢبَآءُ يَوۡمَئِذٖ فَهُمۡ لَا يَتَسَآءَلُونَ

در آن روز خبرها [كه حجت‌ها و دلائل باشد] بر آنان پوشيده مي‌گردد، و [نمي توانند] از يكديگر چيزي بپرسند

فَأَمَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَعَسَىٰٓ أَن يَكُونَ مِنَ ٱلۡمُفۡلِحِينَ

و اما كسي كه [از شرك] توبه كند، و ايمان بياورد، و عمل شايستة انجام دهد، اميد است كه اين شخص از جملة رستگاران باشد

وَرَبُّكَ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُ وَيَخۡتَارُۗ مَا كَانَ لَهُمُ ٱلۡخِيَرَةُۚ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

و پروردگار تو آنچه را كه بخواهد مي‌آفريند، [وهر كس را بخواهد] بر مي‌گزيند، و آنان اختياري ندارند، الله از آنچه كه برايش شريك قرار مي‌دهند، منزه است

وَرَبُّكَ يَعۡلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمۡ وَمَا يُعۡلِنُونَ

پروردگار تو آنچه را كه سينه هاي شان پنهان نموده، و آنچه را كه آشكار مي‌سازند، مي‌داند

وَهُوَ ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ لَهُ ٱلۡحَمۡدُ فِي ٱلۡأُولَىٰ وَٱلۡأٓخِرَةِۖ وَلَهُ ٱلۡحُكۡمُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ

و او معبودي است كه هيچ معبود بر حقي جز او نيست، حمد و ثناء در دنيا و آخرت خاص براي او است، و حكم از آن او است، و [همگان] به سوي او باز گردانده مي‌شوند

قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِن جَعَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمُ ٱلَّيۡلَ سَرۡمَدًا إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِضِيَآءٍۚ أَفَلَا تَسۡمَعُونَ

[اي پيامبر!] بگو: آيا فكر كرده ايد كه اگر الله شب را تا روز قيامت بر شما هميشگي بگرداند، كدام معبود غير از الله مي‌تواند روشني براي تان بياورد، آيا نمي‌شنويد

قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِن جَعَلَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمُ ٱلنَّهَارَ سَرۡمَدًا إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَنۡ إِلَٰهٌ غَيۡرُ ٱللَّهِ يَأۡتِيكُم بِلَيۡلٖ تَسۡكُنُونَ فِيهِۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ

[اى پيامبر!] بگو: آيا فكر كرده ايد كه اگر الله روز را بر شما تا قيامت هميشگي بگرداند، كدام معبود غير از الله مي‌تواند براي شما شبي بياورد كه در آن آرام بگيريد، آيا نمي‌بينيد

وَمِن رَّحۡمَتِهِۦ جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ لِتَسۡكُنُواْ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ

و [الله] از رحمت خود شب و روز را براي شما قرار داد، تا در آن [كه شب باشد] بياراميد، و تا در [روز] از فضل او [در طلب روزي] تلاش كنيد، تا باشد كه سپاسگزاري نماييد

وَيَوۡمَ يُنَادِيهِمۡ فَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تَزۡعُمُونَ

و روزي كه [الله] آنان را نداء مي‌دهد، و مي‌فرمايد: كجا هستند شريكاني كه برايم مي‌پنداشتيد

وَنَزَعۡنَا مِن كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدٗا فَقُلۡنَا هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ فَعَلِمُوٓاْ أَنَّ ٱلۡحَقَّ لِلَّهِ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ

و [در اين روز] از هر امتي شاهدي بر مي‌گزينيم و مي‌گوييم: دليل خود را بياوريد، در اين وقت مي‌دانند كه حق براي الله است، و آنچه را كه افتراء مي‌كردند، از ايشان گم مي‌شود

۞إِنَّ قَٰرُونَ كَانَ مِن قَوۡمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيۡهِمۡۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ مِنَ ٱلۡكُنُوزِ مَآ إِنَّ مَفَاتِحَهُۥ لَتَنُوٓأُ بِٱلۡعُصۡبَةِ أُوْلِي ٱلۡقُوَّةِ إِذۡ قَالَ لَهُۥ قَوۡمُهُۥ لَا تَفۡرَحۡۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡفَرِحِينَ

همانا قارون از قوم موسي بود، و بر آنان طغيان نمود، و آنقدر از گنجها به او داده بوديم كه حمل گنجينه‌هاي آن بر گروه نيرومندي سنگيني مي‌كرد، آنگاه كه قوم او برايش گفتند: [به سبب ثروت خود] شادي مكن، كه الله شادي كنندگان را دوست ندارد

وَٱبۡتَغِ فِيمَآ ءَاتَىٰكَ ٱللَّهُ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَۖ وَلَا تَنسَ نَصِيبَكَ مِنَ ٱلدُّنۡيَاۖ وَأَحۡسِن كَمَآ أَحۡسَنَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَۖ وَلَا تَبۡغِ ٱلۡفَسَادَ فِي ٱلۡأَرۡضِۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ

و در آنچه الله براي تو داده است، دار آخرت را طلب كن، و نصيب خود را از دنيا [نيز] فراموش مكن، و همان گونه كه الله به تو نيكوبي كرده است، نيكويي كن، و در زمين فساد جويي مكن، زيرا الله فساد كاران را دوست ندارد

قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمٍ عِندِيٓۚ أَوَلَمۡ يَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ قَدۡ أَهۡلَكَ مِن قَبۡلِهِۦ مِنَ ٱلۡقُرُونِ مَنۡ هُوَ أَشَدُّ مِنۡهُ قُوَّةٗ وَأَكۡثَرُ جَمۡعٗاۚ وَلَا يُسۡـَٔلُ عَن ذُنُوبِهِمُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ

[قارون] گفت: به سبب علم و دانشي كه داشتم اين ثروت برايم داده شده است، آيا نمي‌دانست كه الله پيش از او مردماني را هلاك كرد كه از او نيرومندتر، و ثروتمندتر بودند، و مجرمان [به سبب اينكه مصير بد شان معلوم است]، از گناهان شان پرسان نمي‌شوند

فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوۡمِهِۦ فِي زِينَتِهِۦۖ قَالَ ٱلَّذِينَ يُرِيدُونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا يَٰلَيۡتَ لَنَا مِثۡلَ مَآ أُوتِيَ قَٰرُونُ إِنَّهُۥ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٖ

[روزي قارون] با آرايش تمام نزد قومش ظاهر گرديد، كساني كه زندگي دنيا را مي‌خواستند، گفتند: ايكاش مانند چيزي كه به قارون داده شده است، براي ما هم داده مي‌شد، واقعا او از نعمت بزرگي برخوردار است

وَقَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ وَيۡلَكُمۡ ثَوَابُ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لِّمَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗاۚ وَلَا يُلَقَّىٰهَآ إِلَّا ٱلصَّـٰبِرُونَ

و كساني كه براي آنها علم داده شده بود گفتند: اي واي بر شما، ثواب الله براي كسي كه ايمان بياورد، و اعمال نيكي انجام دهد، بهتر است، و اين [چيز] را جز شكيبايان در نمي‌يابند

فَخَسَفۡنَا بِهِۦ وَبِدَارِهِ ٱلۡأَرۡضَ فَمَا كَانَ لَهُۥ مِن فِئَةٖ يَنصُرُونَهُۥ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُنتَصِرِينَ

و ما او و خانه اش را بر زمين فرو برديم، و برايش هيچ گروهي نبود كه در برابر [عذاب] الله او را ياري كند، و خودش هم نتوانست به خود ياري برساند

وَأَصۡبَحَ ٱلَّذِينَ تَمَنَّوۡاْ مَكَانَهُۥ بِٱلۡأَمۡسِ يَقُولُونَ وَيۡكَأَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ وَيَقۡدِرُۖ لَوۡلَآ أَن مَّنَّ ٱللَّهُ عَلَيۡنَا لَخَسَفَ بِنَاۖ وَيۡكَأَنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡكَٰفِرُونَ

كساني كه ديروز آرزو مي‌كردند كه به جاي او قرار مي‌داشتند، مي‌گفتند: واي برما! گويا الله براي هر كس از بندگانش كه بخواهد روزي فراوان مي‌دهد، و يا دست تنگش مي‌كند، و اگر نه اين بود كه الله بر ما منت نهاده بود، به يقين ما را [نيز مانند قارون] بر زمين فرو مي‌برد، اي واي، گويا كافران [هيچگاه] رستگار نمي‌شوند